30 شهريور 1398 17:20
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از تعادل، در این میان بررسی های تحلیلی نشان می دهد با گسترش روز افزون فناوری های نوین به ویژه فناوری دیجیتالی و گسترش فضای مجازی فرصت های زیادی برای مشاغل خانگی ایجاد شده است به طوری که ۲۰ درصد درآمد کشورهای در حال توسعه از مشاغل خانگی به دست می آید که نمونه آن کشورهای چین و بنگلادش هستند.
کشورهایی که از طریق توسعه مشاغل خانگی و خرد تلاش می کنند تا ظرفیت های تازه ای در اقتصاد ایجاد کنند و ارزش افزوده بیشتری بیافرینند. قابلیت انجام این نوع کسب و کار در منزل سبب ایجاد مزایای بسیاری برای شاغلین آنها می شود. از جمله می توان به ایجاد توازن بین مسوولیت خانوادگی زنان و اشتغال آنان، حذف هزینه های مربوط به خرید، رهن اجاره کارگاه و رفت و آمد اشاره کرد.
در شرایطی که کسب و کارهای خانگی به عنوان راهکاری مهم برای ایجاد اشتغال و درآمد در جهان محسوب می شوند اقتصاد ایران هم برای رسیدن به اهداف از پیش تعیین شده اش تلاش می کند تا زمینه های مطلوب تری را برای کنشگری این نوع کسب و کار ایجاد کند.
بر اساس آمارهای منتشر شده توسط وزارت تعاون، الگوی جدید کسب و کارهای خانگی که از سال گذشته در ۹ استان کشور اجرایی شد، با ایجاد ۳۲برند منجر به اشتغال ۵ هزار و ۸۰۰نفر در حوزه مشاغل خانگی و اتصال محصولات ۱۰ هزار متقاضی به بازارها شده است.
الگویی که بعد از اجرای آن در این استان های هدف، قرار است پس از شناسایی نقاط ضعف و نتایج اجرای الگوی جدید توسعه کسب و کارهای خانگی در ۹ استان مذکور، این طرح به تدریج در سایر استان های کشور نیز اجرایی شود.
الگوهای رشد مشاغل خانگی در استان ها
برای ایجاد و توسعه مشاغل خانگی متناسب با هر استان و منطقه ضرورت دارد که در بررسی و شناسایی فعالیت های مشاغل خانگی، اولویت بندی مزیت های استانی در نظر گرفته شود. در همین راستا از سال گذشته الگوی جدید توسعه مشاغل خانگی از سال گذشته پیاده سازی و در ۹ استان کشور به صورت آزمایشی اجرایی شد.
الگوی جدید توسعه کسب و کارهای خانگی به طور کلی در ۳ فاز طراحی شد. در مرحله نخست بررسی، شناسایی، اولویت بندی مزیت ها متناسب با نیاز محلی، ملی و منطقه ای، در مرحله دوم توانمندسازی متقاضیان در قالب استعدادسنجی و اجرای دوره های آموزشی و در مرحله سوم نیز اتصال این مشاغل به بازار پیش بینی شد.
در فاز نخست یعنی شناسایی اولویت ها و مزیت ها در استان های پایلوت ۲۶۱ مورد مزیت نسبی شناسایی شد. همچنین ۱۵۰ بنگاه، تعاونی و خوشه های کسب وکار برای مشارکت به کار گرفته شدند.
در فاز توانمندسازی، بعد از استعدادسنجی متقاضیان به حدود ۲۶ هزار متقاضی مشاوره شغلی داده شد و حدود ۱۷ هزار و ۵۰۰ متقاضی نیز در دوره های آموزشی متناسب با نوع استعداد خود شرکت کردند.عدم توانایی اتصال به بازار که یکی از محدودیت های بسیاری از کسب و کارهای خرد و متوسط است، در الگوی جدید مشاغل خانگی در دستور کار قرار گرفت که در این فرآیند، به ترتیب شناسایی برندهای ملی و استانی، شرکت ها و کارآفرینان، هدایت صاحبان مشاغل خانگی به ارتقای کیفیت محصولات و بسته بندی، برندسازی و استانداردسازی، ظرفیت سازی بازارهای فیزیکی و الکترونیکی و اتصال به بازار و بنگاه های بالادستی در یک قالب مشخص معرفی شد.
در فاز فرآیند اتصال به بازار، محصولات ۱۰ هزار و ۶۰۰ متقاضی به بازارهای مربوطه معرفی شدند؛ همچنین ۳۲ برند در ۹ استان پایلوت اجرای الگوی جدید مشاغل خانگی ایجاد شده است که در نهایت پیاده سازی الگوی جدید توسعه کسب و کارهای خانگی در ۹ استان آذربایجان غربی، ایلام، چهارمحال و بختیاری، خراسان جنوبی، خراسان شمالی، کردستان، خراسان رضوی، کرمانشاه و لرستان با ایجاد برندها و شبکه های جدید منجر به ایجاد ۵ هزار و ۸۰۰ شغل خانگی شد.
نمونه های مصداقی از ظرفیت سازی منطقه ای
در استان آذربایجان غربی یک برند در حوزه پوشاک،
در استان ایلام ۳ برند در بخش های عسل، انیمیشن و فناوری حوزه فرش،
در استان چهارمحال و بختیاری ۲ برند در حوزه های نمدبافی و زعفران،
در استان خراسان جنوبی ۳ برند در حوزه های تولید عسل، حوله بافی، تراش سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی،
در استان خراسان شمالی یک برند،
در استان کردستان ۴ برند در حوزه های کلاش بافی، گلیم بافی، عسل و پوشاک،
در استان خراسان رضوی ۷ برند در حوزه های دست بافته های داری، سفره کردی، فرت بافی، دست بافته های ابریشمی، گیوه بافی و دست دوزهای چرمی،
در استان کرمانشاه ۶ برند در حوزه های مرغ بومی، پوشاک، عسل، گیوه بافی
و در استان لرستان ۵ برند در بخش های مندیش سبز، تولید لباس محلی، فراوری سبزیجات و دست دوزهای چرمی ایجاد شده است.
علاوه بر این در این استان ها ۲۰ برند دیگر در مرحله ایجاد قرار دارند.
آخرین آمار از عملکرد مشاغل خانگی در سراسر کشور حاکی از آن است که در سال گذشته حدود ۱۰۵ هزار مجوز برای فعالیت های مشاغل خانگی صادر شده است که ۶۶ هزار نفر آنها تسهیلات دریافت کردند.
محدودیت ها و چالش های مشاغل خانگی
در عین حال که کسب و کارهای خانگی فرصت مغتنمی برای اشتغالزایی هستند اما متقاضیان باید پیش از ورود به این نوع کسب و کارها به توانایی ها و از همه مهم تر بازار فروش محصولات خود در جغرافیای محلی، ملی و منطقه ای توجه کنند. در این بین عدم توجه کافی به "بازار" و آمادگی نداشتن اغلب متقاضیان برای حضور در بازار یکی از محدودیت های پیش رو است.
همچنین در حوزه سیاست گذاری نیز عدم حمایت های مناسب مالی و غیرمالی از متقاضیان مشاغل خانگی به ویژه اشخاص پشتیبان، عدم شناسایی رشته های جدید مشاغل خانگی در حوزه های صنایع، تولید بدون کارخانه و فناوری اطلاعات، سلیقه ای عمل کردن بانک ها در پرداخت تسهیلات و وجود مغایرت های متعدد قانونی به ویژه در نظارت، بیمه و کاهش تعرفه های سوخت در مشاغل خانگی و فقدان برنامه ریزی آموزشی مناسب برای توانمند سازی متقاضیان از جمله محدودیت هایی است که وجود دارد.
بر اساس این گزارش، قرار است پس از شناسایی نقاط ضعف و نتایج اجرای الگوی جدید توسعه کسب و کارهای خانگی در ۹ استان مذکور، این طرح به تدریج در سایر استان های کشور اجرایی شود. آنچه در حال حاضر مهم به نظر می رسد. و باید به آن توجه جدی شود این است که ارتقای سطح تخصصی و حرفه ای مشاغل خرد و خانگی، تنها به یک وزارت خانه محدود نمی شود بلکه دستیابی به اهداف از پیش تعیین شده در مسیر رونق تولید، اشتغالزایی و مقابله با فقر نیازمند بسیج مجموعه دولت، دستگاه های اجرایی و نهادهای غیردولتی و همچنین بسیج عمومی و مردمی و تحریک جامعه به سوی رشد و بالندگی است. واقعیتی که همه بخش های تاثیرگذار جامعه باید آن را پذیرفته و در مسیر تحقق آن گام بردارند. .