25 آبان 1398 12:23
برقراری اتصال میان واحدهای جهاددانشگاهی ضروری است
دکتر سید سعید هاشمی رییس دانشگاه علم وفرهنگ در ابتدای این گردهمایی، گفت: دانشگاه علم و فرهنگ به عنوان یکی از مجموعه های غیردولتی وابسته به جهاددانشگاهی از سال ۱۳۷۲ کار خود را آغاز کرده است. هم اکنون مهم ترین وجه تمایز این دانشگاه نسبت به سایر دانشگاه ها، وابسته بودن آن به جهاددانشگاهی است. ما می توانیم از ظرفیت ها و پتانسیل های خوب جهاددانشگاهی برای تحقق اهداف و چشم اندازهای آینده مان استفاده کنیم.
وی افزود: هم اکنون بخش های مختلف جهاددانشگاهی در سطح کشور کارهایی ارزشمندی انجام داده اند اما متاسفانه این شبکه با یکدیگر هم افزایی خوبی ندارند و همواره یکی از آرزوهایمان برقراری اتصال خوب میان این بخش ها است.
دکتر هاشمی ادامه داد: هرچند ارتباطات مراکز جهاددانشگاهی با یکدیگر خوب و نزدیک است، اما ما با یکدیگر خوب کار کردن را یاد نگرفته ایم. تصور می کنم اگر در آینده ای نه چندان دور نتوانیم این مراکز را به یکدیگر اتصال بدهیم، دچار مشکل جدی خواهیم شد.
رییس دانشگاه علم وفرهنگ در ادامه اظهار کرد: من امیدوارم حوزه تجاری سازی و اشتغال اتصال خوبی میان حوزه های فرهنگی، پژوهشی و آموزشی این مرکز ایجاد کند. ما نیز سعی کرده ایم در دانشگاه علم و فرهنگ در این زمینه پیشرو باشیم و روزبه روز این نقش را پررنگ تر کنیم؛ مثلا هم اکنون در صد قابل توجهی از رشته های ما به سمت تسهیلات تکمیلی رفته اند.
وی گفت: برخی از پژوهشکده های ما مانند رویان، تکنولوژی نیز توانسته اند به موفقیت زیادی دست پیدا کنند، اما هنوز برخی از پژوهشکده های ما برای رسیدن به جایگاه مطلوب فاصله زیادی دارند.
دکتر هاشمی خاطرنشان کرد: در کنار این مسائل هم اکنون نیاز شدیدی برای بحث اشتغال دانش آموختگان و دانشجویان وجود دارد. اهمیت این موضوع باعث شد تا دانشگاه علم و فرهنگ با ایجاد پارک ملی فناوری های نرم و صنایع فرهنگی، بسترهای لازم این مساله را در دانشگاه ایجاد کند.
وی گفت: همچنین دانشگاه علم و فرهنگ فعالیت هایی در حوزه بین الملل آغاز و مجوز پذیرش دانشجویان خارجی را نیز دریافت کرده است؛ این دانشگاه از بهمن امسال میزبان دانشجویان سایر کشورها خواهد بود.
به گفته ی رییس دانشگاه علم و فرهنگ، هرساله بر میزان نرخ بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی افزوده می شود. این زنگ خطر هم اکنون به دوره ارشد و دکترا نیز سرایت کرده است. اهمیت دانشگاه علم و فرهنگ با ایجاد بسترهای لازم، زمینه اشتغال زایی و کارآفرینی دانش آموختگان خود را فراهم کند؛ از شهریور امسال با ایجاد بنیاد توسعه کسب وکار، بستری مناسب برای شکوفایی ایده های دانش آموختگان فراهم شده است تا فرصت شغلی جدیدی برای دانش آموختگان ایجاد شود.
ضرورت ارتقای جهاددانشگاهی با هم افزایی مجموعه ها
در ادامه، دکتر محمدصادق بیجندی سرپرست سازمان تجاری سازی فناوری و اشتغال دانش آموختگان بیان کرد: مجموعه جهاددانشگاهی و نهاد دانشگاهی به ویژه در دوران مشکلات اقتصادی و تحریم ها باید در حوزه توان افزایی بیش ازپیش تلاش کند؛ جهاددانشگاهی به عنوان نهاد برآمده از انقلاب اسلامی باید با کمترین ها بیشترین خدمات را ارایه دهد.
وی با اشاره به پیشگامی جهاددانشگاهی در حوزه ی پارک ها و مراکز رشد، اظهار کرد: ما امیدواریم با هم افزایی میان مجموعه پارک ها، واحدهای فناور، مراکز نوآور با مجموعه معاونت پژوهش و فناوری جهاددانشگاهی، به ارتقای این نهاد کمک کنیم.
دکتر بیجندی افزود: پیش ازاین در زیست بوم کارآفرینی در جهاددانشگاهی و در کل کشور، حلقه مفقوده ای وجود داشت. اهمیت این موضوع باعث شد تا از اواخر سال ۹۵ به پیشنهاد همکاران سازمان تجاری سازی فناوری و اشتغال دانش آموختگان، مجموعه منش طراحی شود. هم اکنون مجوز اجرای این طرح برای ۱۹ استان صادر شده است اما هنوز همگی این مراکز نتوانسته اند فعالیت کنند.
سرپرست ستفا بیان کرد: هم اکنون این سازمان با مراوده و مذاکرات با مراکز دولتی از جمله وزارت ورزش و جوانان توانسته است برای تجهیز، راه اندازی و ارایه برنامه خود حدود بیش از یک میلیارد تومان بودجه دریافت کند.
وی خاطرنشان کرد: طرح فاوا، از دیگر طرح های این سازمان است که اکنون با همکاری سه مجموعه جهاددانشگاهی در ۱۹ استان کشور اجرا شده است. اگر حادثه سیلاب خوزستان امسال پیش نمی آمد، این طرح در پنج استان دیگر نیز اجرایی می شد.
تجاری سازی فناوری با استفاده از نوآوری های باز
دکتر اصغری رییس مرکز رشد رویش جهاددانشگاهی گزارشی از "تاریخچه و وضعیت پارک ها و مراکز رشد در کشور و جهاددانشگاهی" ارایه داد.
وی گفت: شبکه سازی، انجام فعالیت های بین المللی، به کارگیری قابلیت های سازمان موسس، اشتراک برند، انعطاف در تعامل با شرکت های مستقر، رفاقت به جای ریاست، کمک به توسعه ی ارتباط شرکت های مستقر با یک دیگر از جمله مسایلی است که باید برای تجاری سازی فناوری ها توجه کرد.
دکتر اصغری افزود: این مرکز، دومین مرکز رشد کشور است که مجوز فعالیتش را سال ۱۳۸۱ از سازمان برنامه و بودجه دریافت کرده است. از جمله فعالیت های شاخص این مرکز، مشارکت در اجرای طرح بانک جهانی برای توسعه و ارتقای مراکز رشد در ایران است.
رییس مرکز رشد رویش جهاددانشگاهی به الگوی موفق تجاری سازی فناوری اشاره کرد و اظهار کرد: در این الگو، سازمان موسس نقش کلیدی دارد و باید به روی ایده محوری و فعالیت های تک موضوعه ( مانند فیلترها) تمرکز شود؛ هم چنین باید هزینه ی تحقیقات از طریق قرارداد کارفرمایی تامین شود؛ از سوی دیگر، فضای رانت آسیب رسان است و محصولات فناورانه چینی رقبای اصلی هستند؛ بنابراین استانداردسازی نیز باید تسهیل کننده نه مانع ساز باشد.
وی با اشاره به پژوهش های جهاددانشگاهی گفت: پژوهش و فناوری فعالیت کلیدی جهاددانشگاهی است؛ حال آن که فعالیت اصلی برخی واحدها آموزش است. واحدهای جهاددانشگاهی در مناطق کمتر توسعه یافته که امکان توسعه ی فناوری ندارند می توانند با استفاده از نوآوری باز به مدیریت فناوری بپردازند.
دکتر اصغری اظهار کرد: فضای رقابتی در عرصه ی فناوری تغییر پیدا کرده است؛ از سوی دیگر حوزه ی فرهنگی پتانسیل بالایی برای اقتصادی شدن دارد؛ از این رو می توان از این فرصت ها استفاده کرد.
ضرورت پیوند میان حوزه ی تجار ی سازی و فناوری
دکتر پورعابدی معاون پژوهش و فناوری جهاددانشگاهی نیز در این گردهمایی با اشاره به موضوع &#۱۷۱;نقش پارک ها، مراکز رشد و مراکز نوآوری و شکوفایی در تحقق اهداف حوزه ی پژوهش و فناوری جهاددانشگاهی&#۱۸۷;، گفت: پژوهش، فناوری، اکتشاف و نوآوری برای خود فضای کاری می خواهد. تجاری سازی و بهره برداری نیز یک فضای خاص نیاز دارد. ما هیچ گاه به این فکر نکرده ایم که چگونه این دو مساله را کنار هم داشته باشیم و هیچ وقت هم به عنوان تئوری و یک مدل به صورت مستند و مکتوب شده این قضیه را ندیده ایم.
وی افزود: از سوی دیگر سرعت تغییرات به شدت زیاد است و دانشمندان دنیا حتی از ارایه ی تئوری برخی تغییرات باز مانده اند؛ تغییراتی که اکنون در جامعه و کسب وکارها نمود پیدا کرده اند.
دکتر پورعابدی اظهار کرد: هم اکنون ما دو نوع سازمان داریم؛ سازمان هایی که در حوزه ی پژوهش و اکتشاف فعالیت دارند. از آن جایی که ایده ی کمی از این سازمان ها به بازار می رسد، هزینه های زیادی انجام می دهند که به نتیجه نمی رسد. به اصلاح این سازمان ها در مرحله ی شکست قرار می گیرند.
وی بیان کرد: از سوی دیگر سازمان هایی داریم که به آن ها سازمان های بهره بردار می گویند؛ اگرچه امروز این سازمان ها موفق هستند، اما به لحاظ پاردایم هایی که در آینده شکل می گیرند، به زودی هیچ نام و نشانی از آنها باقی نخواهند ماند؛ مثلا شرکت نوکیا در یک برهه زمانی ۸۰ درصد صنعت موبایل را برعهده داشت، اما اکنون هیچ نام و نشانی از آن ها باقی نمانده است.
معاون پژوهش و فناوری جهاددانشگاهی گفت: سوال اصلی این جاست چگونه می توان سازمانی داشت که در پژوهش و اکتشاف، بتواند بهره برداری کند و کارهای تجاری سازی را نیز انجام بدهد؛ اکنون چند روش برای ایجاد چنین سازمان ها وجود دارد. نخست آن که، ساختار مجزا داشته باشیم، اما هم طراز و مرتبط با یکدیگر باشد. دوم، برون سپاری یا واگذاری دانش و تخصص به بخش های دیگر است. سوم، حرکت بین تجاری سازی و اکتشاف نوآوری است؛ لازمه ی این امر داشتن انسان های توانمند و رهبری میان این حوزه هاست.
دکتر پورعابدی گفت: ایجاد چنین سازمان هایی با چالش های زیادی مواجه است، زیرا این دو سازمان از نظر بنیادی دچار مشکل هستند؛ به عنوان مثال استراتژی حوزه های بهره برداری بر مبنای هزینه و سود است، اما استراتژی قسمت نوآوری و اکتشاف روی بحث نوآوری است. فرهنگ کار در سازمان های بهره بردار، ارتقای کیفیت، کارایی با ریسک کم اما در سازمان های فناورانه و اکتشافی بر مبنای پذیریش ریسک و نوآوری است.
وی عنوان کرد: وقتی این دو سازمان را با یک دیگر داشته باشیم با چالش های زیادی مواجه خواهیم بود. مهم ترین آن ها، چالش رهبری است؛ رهبری کردن این سازمان ها در پژوهش و نوآوری بسیار مهم است. منابع انسانی نیز باید در عین حال در پژوهش و تجاری و بهره برداری فعالیت کنند. هم چنین باید ساختارهایی ایجاد شود که بتواند جواب گوی این موضوع ها باشد.
در ادامه، پنل مراکز نوآوری و شکوفایی (اهداف ایجاد مراکز نوآوری و شکوفایی و ارایه ی تجربیات موفق سه مرکز منتخب کشور)، سخنرانی دکتر موسی زاده مدیرکل دفتر امور پژوهش و فناوری دانشگاه جامع علمی کاربردی با موضوع "سیاست های دانشگاه جامع علمی کاربردی در توسعه ی مراکز نوآوری"، معرفی سامانه ی فن یوز (ظرفیت ها و فرصت ها) و سخنرانی مهندس آل اسحاق مدیرکل طرح های ملی وزارت امور ورزش و جوانان با موضوع &#۱۷۱;سیاست ها و برنامه های وزارت ورزش و جوانان&#۱۸۷; برگزار شد.
جهاددانشگاهی؛ دانشگاهی بزرگ با داشتن تمام زنجیره های ارزشی
هم چنین دکتر مریم ملونی مدیرکل دفتر نوآوری و کسب وکارهای نوین معاونت علمی وفناوری ریاست جمهوری با اشاره به نقش فعالیت های جهاددانشگاهی در زیست بوم فناوری کشور گفت: هم اکنون جهاددانشگاهی با شکل دهی زنجیره ی ارزشی، روند بسیار مناسبی را ایجاد کرده است.
وی تاکید کرد: آن چه اکنون در گام های توسعه ای جهاددانشگاهی مدنظر ماست، این است که بتوانیم با کمک ظرفیت ها و زیرساخت های خوب این مجموعه، در عرصه های تخصصی، طرح ها و فعالیت های خاصی را که اکنون در توسعه ی اقتصاد دانش بنیان ارزش افزون است به جلو پیش ببریم.
دکتر ملونی با اشاره به ظرفیت های دانشگاه علم و فرهنگ و نگاه تخصصی این دانشگاه به حوزه های مختلف خاطرنشان کرد: به عقیده ی ما دانشگاه پیشران فناوری است و اگر نباشد زنجیره ای شکل نمی گیرد. در این میان جهاددانشگاهی، دانشگاهی بزرگ است که همه ی این زنجیره ها را دارد. این زنجیره با فراهم شدن بستری که در حوزه های فناوری به صورت خاص فعالیت کند، می تواند مزیت رقابتی ایجاد کند.
وی گفت: کشور ما در حوزه های مختلف فناوری متفاوت عملکرده است؛ به عنوان مثال ما در حوزه ی نانو تاثیرگذار بوده ایم، اما در دیگر رشته ها توسعه یافته ایم؛ به همین دلیل در کشور شکاف بین فناوری هایمان زیاد است، اما امیدوارم با همت جوانان خلاقی که اکنون در این مرز و بوم وجود دارد و مجموعه های مانند جهاددانشگاهی به زودی به این هدف بزرگ برسیم.
ضرورت استفاده از ظرفیت های استانی
مهندس سید محمدحسین سجادی نیری دبیر ستاد فناوری های نرم و هویت ساز معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری نیز در این گردهمایی به عملکرد پارک ملی علوم و فناوری های نرم و صنایع خلاق فرهنگی اشاره کرد و گفت: اکنون این پارک پرچم دار حوزه ی صنایع نرم و خلاق است؛ امتیاز مثبتی که این پارک را نسبت به سایر پارک ها متمایز کرده است. امر مهمی که با همت جهادگران جهاددانشگاهی شکل گرفته است. قطعا حرکت شرکت های مستقر در پارک ملی علوم و فناوری های نرم و صنایع خلاق فرهنگی رو به پیشرفت خواهد بود.
وی با ابراز امیدواری از فعالیت های پارک ملی علوم و فناوری های نرم و صنایع خلاق فرهنگی اظهار کرد: هم اکنون مشکلاتی در حوزه ی فیزیکی این پارک وجود دارد که امیدواریم بتوانیم آن ها را رفع کنیم.
مهندس سجادی نیری افزود: هم اکنون هریک از شهرها مانند کردستان، سنندج و... دارای ظرفیت های مختلفی هستند که پارک ملی علوم و فناوری های نرم و صنایع خلاق فرهنگی می تواند به آن ها ورود پیدا کند؛ زیرا یکی از اهداف اصلی این مجموعه با توجه به گستردگی جهاددانشگاهی در تمام کشور، تمرکز به روی این موضوع است. از این رو ضرورت دارد این پارک به روی ظرفیت های استانی تمرکز کند؛ مساله ای که نیاز به تدبیر و حمایت دارد.
در ادامه، پنل تخصصی پارک های علم و فناوری جهاددانشگاهی با ارایه ی مهندس عطاا... ربانی رییس پارک علم و فناوری البرز، دکتر معصومه خان احمدی رییس پارک علم و فناوری کرمانشاه و دکتر محمدحسین ایمانی خوشخو رییس پارک ملی علوم و فناوری های نرم و صنایع فرهنگی برگزار شد.
هیچ گونه تفاوتی بین مراکز رشد جهاددانشگاهی و وزارت علوم قائل نیستیم
هم چنین دکتر کشمیری قائم مقام معاون پژوهش و فناوری و مدیرکل دفتر برنامه ریزی امور فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در این گردهمایی با اشاره به سابقه ی جهادی خود، بیان کرد: جهاددانشگاهی یک مجموعه ی سرافراز در حوزه ی پژوهش و فناوری کشور است و ما با این نهاد قرابت زیادی داریم و از آن الگو می گیریم.
وی گفت: برنامه ریزی برای آینده در وزارت عتف، نقش آفرینی ملی و منطقه ای بیش از پیش پارک ها و مراکز رشد و ارتباط آن ها با دانشگاه ها و استفاده از ظرفیت های خالی آن می باشد.
دکتر کشمیری ادامه داد: هیچ گونه تفاوتی بین پارک ها و مراکز رشد جهاددانشگاهی و وزارت علوم قائل نیستیم و در این زمینه پارک علم وفناوری کرمانشاه جهاددانشگاهی شاهد این مدعا است.
قائم مقام معاون پژوهش و فناوری و مدیرکل دفتر برنامه ریزی امور فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تاکید کرد: یکی از جدی ترین فرصت ها با افتتاح پارک ملی علوم و فناوری های نرم و صنایع فرهنگی در کشور نصیب جهاددانشگاهی شده است و این پارک می تواند تبدیل به پرافتخارترین مجموعه در این نهاد شود.
وی افزود: جهاددانشگاهی باید توجه جدی به نقش آفرینی و جایگاه پارک ها و مراکز رشد خود داشته باشد و این سوال اساسی را از خود بپرسد که این مجموعه ها در کجای ماموریت و رسالت این نهاد قرار می گیرد.
خروج از وابستگی های نفتی با رونق تولید ملی
در ادامه، دکتر حمیدرضا طیبی رییس جهاددانشگاهی نیز در این گردهمایی گفت: ما پیش از انقلاب و در ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی، علاقه مند بودیم که اقتصاد کشورمان، از اتکا بر فروش نفت و مواد خام و صنایع مونتاژی به اقتصاد دانش بنیان تبدیل شود؛ اقتصادی که متکی بر توان علمی و فناورانه است.
وی افزود: یکی از اهداف مهم جهاددانشگاهی از بدو تاسیس تاکنون، انجام کارهای بزرگ علمی و فناورانه است. انجام این کار اثبات می کند که ما توان انجام کارهای بزرگ را داریم و می توانیم علم مان را به فن تبدیل کنیم. در نهایت این فن با تبدیل شدن به محصول و خدمات، می تواند به مرحله ی تجاری سازی برسد. ما با انجام این کارهای بزرگ می توانیم اثبات کنیم که می شود با اقتصاد دانش بنیان، متکی بر تولید ملی شد و خودباوری و غرور ملی را در میان جوانان و مردم ایجاد کرد.
دکتر طیبی اظهار کرد: کشوری می تواند به پیشرفت برسد که شرایط شکوفا شدن تمام استعدادهای مردم را فراهم بکند. ما در جهاددانشگاهی سعی کرده ایم برای ایجاد این خودباوری، الگوسازی به منظور توسعه ی بیشتر ارایه بدهیم. متاسفانه امروزه مساله ی خودباوری در میان برخی از مسوولان کم تر دیده می شود؛ به همین علت ما مجبور شده ایم مدام فعالیت های شاخص مان را در مراکز جهاددانشگاهی تمام استان هایمان توسعه بدهیم. خوشبختانه امروز ما در جهاددانشگاهی موفق به انجام کارهای بزرگی شده ایم.
رییس جهاددانشگاهی تاکید کرد: طبیعتا استعداد جوانان با توسعه ی دانشگاه ها و ایجاد فضاهای لازم توسعه می یابدغ از این رو ما با ایجاد و راه اندازی مراکز رشد و پارک های علم و فناوری استقبال کرده ایم تا مجموعه ی جهاددانشگاهی نیز سهمی در این خصوص داشته باشد، چراکه شکوفایی جوانان توسط مراکز رشد و پارک های علم و فناوری تجربه ی موفقی است که اکنون در تمام دنیا انجام می شود و کمک می کند تا این شکوفایی به تدریج در اختیار همه ی مردم قرار بگیرد.
وی تصریح کرد: ما سعی کرده ایم هر سال الگوسازی مان را گسترش دهیم و وارد فعالیت های بزرگ تری بشویم، اما بنا نداریم تمام این فعالیت ها را به تنهایی انجام بدهیم؛ ما قصد داریم از تمام ظرفیت های کشور برای تحقق این امر استفاده کنیم.
دکتر طیبی ادامه داد: سال گذشته با حضور در نزد مقام معظم رهبری، درخواست کردیم تا فضای بهتری برای استفاده از توانمندی ما فراهم بشود. به این منظور ما لیست سی ویک طرح فناوری جدید را اعلام کردیم که با تامین بودجه های آن، اکنون فعالیت هایش آغاز شده است؛ بناست در اجرای این طرح ها از توانمندی های مراکز رشد و اساتید دانشگاهی استفاده کنیم؛ در نهایت بنا داریم از دانشجویان به عنوان زنجیره ی تکمیل این فناوری های استفاده کنیم.
به گفته ی وی، اکنون جهاددانشگاهی سه پارک علم و فناوری، ۲۳ مرکز رشد و ۱۹ مرکز نوآوری و شکوفایی دایر کرده است. تاکید داریم سازمان تجاری سازی فناوری و اشتغال دانش آموختگان جهاددانشگاهی تمام فناوری های به بلوغ رسیده را به سمت پارک های فناوری و مراکز رشد هدایت کند.
رییس جهاددانشگاهی گفت: هرچند هم اکنون بودجه ی جهاددانشگاهی محدود است، اما این آمادگی را داریم تا بخشی از سه ساختمان در مرحله ی پایان ساخت مان را در اختیار مراکز رشد و نوآوری قرار بدهیم؛ هم چنین بنا داریم فضای بیشتری در اختیار پارک علم و فناوری البرز قرار دهیم تا این مجموعه بتواند پاسخ گوی نیازهای جامعه و صنعت باشد.
وی یادآور شد: هم چنین تاکید داریم همکارانی که پروژه های بزرگ در دست دارند، مراکز رشدی متناسب با تخصص شان ایجاد کنند؛ به عنوان مثال تمرکز مراکز جهاددانشگاهی علم وصنعت و خواجه نصیر به روی بحث الکترونیک، قدرت و ماشین های الکتریکی است؛ این مراکز باید دانشجویان شان را برای ورود به این حوزه ها تشویق کنند تا با تکمیل شرکت های مورد نظر، کارهای بزرگی ایجاد کنند.
هم چنین در پایان روز اول این گردهمایی، از واحدهای فناور برگزیده و شرکت های وابسته به جهاددانشگاهی تقدیر شد.
روز پایانی
در روز دوم این گردهمایی، کارگاه آموزشی روش های تامین مالی و جذب سرمایه ی واحدهای فناور، پنل ارایه ی تجربیات موفق مراکز رشد منتخب جهاددانشگاهی در سراسر کشور و سخنرانی دکتر وطن پور مدیرکل دفتر توسعه ی فناوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ارایه شد.
هم چنین گردهمایی روسا، معاونان و دبیران پارک ها، مراکز رشد و مراکز نوآوری و شکوفایی جهاددانشگاهی با نشست پرسش وپاسخ و جمع بندی مباحث با حضور دکتر بیجندی سرپرست سازمان تجاری سازی فناوری و اشتغال دانش آموختگان وابسته به این نهاد و مهندس بختیاری معاون تجاری سازی و امور پارک ها و مراکز رشد ستفا به کار خود پایان داد.